Yeni
bir bilgisayar satın aldığınızda ya da mevcut bilgisayarınıza işletim
sistemini kurduğunuz günlerde bilgisayarınızın ne kadar hızlı
çalıştığını anımsıyorsunuzdur. Windows, çok kısa bir sürede açılırken,
herhangi bir uygulamayı çalıştırmak istediğinizde çok da fazla beklemek
zorunda kalmazsınız.
Ancak zaman geçtikçe, Windows yavaş yavaş
hantallaşmaya ve ardından dakikalarca Windows'un açılmasını ya da bir
uygulamayı çalıştırmak için beklemek zorunda kalırsınız.
Bilgisayarların
zamanla bu şekilde yavaşlaması aslında olağan bir olaydır. Hemen her
bilgisayar, bir süre sonra hantallaşmaya ister istemez başlayacaktır.
Ama bu süreci hızlandıran elbette ki bilgisayar kullanıcılarının ta
kendisidir.
Kullanmadığınız programları kaldırın
Eğer
bilgisayarınızı uzun süredir kullanıyorsanız, sisteminize kurmuş
olduğunuz pek çok program da vardır. Peki bu programların hepsi sizin
için gerçekten gerekli mi?
Bunu anlamak için bilgisayarınızdaki
programlara tek tek göz atabilir ya da Başlat/Denetim Masası'ndan
Program Ekle/Kaldır'a girerek buradan hangi programların uzun süredir
kullanılmadığını tespit edebilirsiniz.
Bu sayede bir an için
ihtiyaç duyduğunuz ancak uzun süredir kullanmadığınız programları
bulabilir, hepsini sisteminizden kaldırabilirsiniz. Böylece hem hard
diskinizde size daha fazla yer kalırken, bilgisayarınızdaki gereksiz
uygulamaları kaldırarak sisteminizi daha da hızlandırdığınızı fark
edeceksiniz.
Disk temizleme
Bilgisayarınızı
hızlandırmanın bir diğer kolay yolu ise Windows'ta bulunan Disk
Temizleme' aracıdır. Aracın isminden de anlaşılacağı üzere Disk
Temizleme (Disk Cleanup) hard diskinizdeki geçici internet dosyalarını
(Temprorary Internet Files) kontrol ederek size temizlenebilecek
dosyaların bir dökümünü sunar.
Bu araca ulaşmak için Başlat/Tüm
Programlar/Donatılar/Sistem Araçları/Disk Temizleme'yi seçin. Disk
sürücünüzü seçtikten sonra bir süre seçtiğiniz disk üzerinde tarama
işlemi yapılacaktır. Bu işlem sonra erdikten sonra karşınıza farklı
bileşenlerin bir araya geldiği bir liste gelecektir. Listede yer alan
bileşenlerin isimlerini ve Hard Disk'inizde ne kadar yer kapladığını bu
listede görebilirsiniz.
Burada gereksiz olan dosyaların seçililiğini sağladıktan sonra Tamam'a basmanız yeterli.
Adware'lerden kurtulun
Bilgisayarınızı
yavaşlatan etmenlerden biri de Adware'dir. İnterneti kullanan hemen her
bilgisayar kullanıcısı, bu can sıkıcı Adware'ler ile sıkça karşılaşır.
Pratikte
virüsler kadar tehlike arz etmeyen Adware'nin temel hedefi farklı web
sitelerinin ve ürünlerin reklamını yapmaktır. Ancak virüs kadar
tehlikesi bulunmasa da, bir bilgisayar kullanıcısı için Adware'ler de
en az virüsler kadar can sıkıcı olabilmektedir.
Bu Adware'ler,
sadece reklam yapmakla kalmaz, işlemcinizden ve belleğinizden daha az
performans almanıza neden olurken, diskinizde de gereksiz yer
kaplarlar.
Maalesef Windows'daki hemen hiçbir araç Adware'leri
temizlemek için bir imkan sunmuyor. Bu nedenle Adware'ler için özel
olarak geliştirilen yazılımları kullanmanızı öneriyoruz.
İşte belli başlı Adware yazılımları:
Ad-Aware 2008 yazılımını indirmek için tıklayın.
Adware Away yazılımını indirmek için tıklayın.
Bazooka Adware and Spyware Scanner yazılımını indirmek için tıklayın.
Adware Agent yazılımını indirmek için tıklayın.
AdWare SpyWare SE yazılımını indirmek için tıklayın.
Adware Spy 4 yazılımını indirmek için tıklayın.
Disk Birleştirme
Buraya
kadar olan adımları gerçekleştirdiyseniz bilgisayarınızın
performansında dikkate değer bir artış olduğunu fark edeceksiniz.
Buraya kadar yaptığımız genel olarak sisteminizde bulunan gereksiz
dosyaları temizlemek ve işlemci ve belleğinizin performansını olumsuz
etkileyen araçlardan kurtulmaktı.
Disk birleştirme işlemine
geçmeden önce isterseniz basitçe bu sistemin mantığından bahsedelim:
Hard diskler sektör olarak bilinen küçük bloklara bölünür. Bir dosya
hard diske yazıldığında ihtiyacı olduğu kadar sektöre yayılacaktır.
Windows, genel olarak bulabildiği ilk boş sektöre dosyayı yazacaktır ve
sistematik olarak diğer boş sektörle işlem devam edecektir. Zamanla
dosyalar karışmaya başladığı zaman ise (yani parçalanmaya başladığında)
Windows tüm parçaları bir araya getirmek için tüm diski taramak
durumunda kalacaktır. Bu ise Hard Disk'inizin daha fazla çalışmasına ve
performansınızın fazlasıyla düşmesine neden olacaktır.
Bir
dosyayı kaydetmek veya herhangi bir dosyayı açmak normalde olduğundan
daha fazla zaman alacaktır. Windows'un Disk Birleştiricisi, işte bu
sorunu ortadan kaldırmak için geliştirilen başarılı bir araç.
Eğer
bilgisayarınızda bir dosyayı açarken çok fazla bekliyorsanız, diskinizi
birleştirmenizi öneriyoruz. Bunun için Başlat/Tüm
Programlar/Donatılar/Sistem Araçları/Disk Birleştirme'yi seçin. Burada
karşınıza gelecek sürücüleri seçerek birleştirme işlemini
(defragmentation) gerçekleştirebilirsiniz.
Not: Hard diskinizi en azından haftada bir kere birleştirmeniz bilgisayarınızın yavaşlamasını önleyecektir.
Virüs Taraması
Adware'lerde olduğu gibi virüsler de sistemin arkaplanında çalışarak bilgisayarınızın performansını düşürürler.
Bu
nedenle her zaman altını çizdiğimiz gibi her bilgisayarda mutlaka bir
antivirüs yazılımının kurulu olması gerekiyor. Ancak virüs tarayıcısı
bilgisayarınıza kurmakla da iş bitmiyor. Öncelikle bu antivirüs
yazılımınızı sık sık güncellemelisiniz, yoksa yeni ortaya çıkan
virüslere karşı tarayıcınız savunmasız kalabilir.
Bunun
yanında antivirüs yazılımınızla bilgisayarınızı sık sık taratmalısınız.
Bu şekilde sisteminize bulaşan herhangi bir virüsü bilgisayarınıza daha
fazla zarar vermeden tespit etme ve kaldırma şansınız var.
İşte alanında gayet başarılı olan antivirüs yazılımlar:
AVG Anti-virüs Free Edition yazılımını indirmek için tıklayın.
Avast 4 Home Türkçe yazılımını indirmek için tıklayın.
Kaspersky Anti-virus Personal 2009 yazılımını indirmek için tıklayın.
ESET Smart Security and ESET NOD32 Antivirus yazılımını indirmek için tıklayın.
Panda Antivirus yazılımını indirmek için tıklayın.
Norton Antivirus 2008 yazılımını indirmek için tıklayın.
McAfee VirusScan 2008 yazılımını indirmek için tıklayın.
Bitdefender Anivirus 2008 yazılımını indirmek için tıklayın.
Trend Micro AntiVirus plus AntiSpyware 2008 yazılımını indirmek için tıklayın.
ZoneAlarm AntiVirus Plus Firewall yazılımını indirmek için tıklayın.
Not: İki antivirüs aracını birlikte kullanmayın. Yalnızca bir antivirüs aracı bir bilgisayar için yeterlidir.
Başlangıçtaki programları kaldırma
Bilgisayarların
pek çoğunda başlangıçta yüklenen gereğinden fazla program vardır. Bu
programların çalışıyor olduğunu çoğu zaman görmeseniz de, bir kısmının
çalıştığını Windows saatinin bulunduğu çubuktan kolayca görebilirsiniz.
Bu tür programları başlangıçtan kaldırmanız bilgisayarınızın
açılışını fazlasıyla hızlandıracaktır. Yalnız burada özellikle bir
noktayı vurgulamamız gerek: Burada yapmamız gereken bu programları
sadece Windows'un başlangıcından kaldırmak ve bu suretle başlangıç
hızını göreceli olarak arttırmak. Bunun dışında bu programları
bilgisayarınızdan kaldırıp kaldırmamanız tamamen size kalmış.
Başlangıçtaki
programların bir listesine ulaşmak için Başlat/Çalıştır'a girin ve
tırnak işaretleri olmaksızın 'msconfig' yazın. Açılan pencereden
'Başlangıç' (Startup) sekmesine gidin. Karşınıza Windows açılırken
yüklenen programların bir listesini göreceksiniz. Burada gereksiz olan
programların kutucuklarındaki işareti kaldırarak Tamam butonuna basın.
Bu işlemin ardından Windows, bilgisayarınızı yeniden başlatmak
isteyecektir. Bilgisayarınız tekrar açıldığında artık elediğiniz
programlar Windows başlarken yüklenmeyecektir.
Yalnız
bilgisayarınıza istemeden bir zarar vermemeniz için, sistem
konfigürasyon aracının diğer ayarlarını değiştirmemenizi öneriyoruz.
Windows'unuzu güncel tutmaya özen gösterin
Windows
işletim sisteminizin en güncel halini kullanmanın pek çok faydası
vardır. Öncelikle Windows güncellemeleri belli aralıklarla yayınlanır
ve bu güncellemeler ile Windows'un içerisinde bulunan güvenlik açıkları
kapatılır ve olası donanım uyuşmazlıkları ortadan kaldırılarak
bilgisayar kullanıcılarının Windows'u sorun yaşamadan kullanması
sağlanır.
Ancak Windows'un güncel tutulması dışında
kullanmakta olduğunuz her yazılımın en güncel halini kullanmanız
gerekiyor. Çünkü benzer mantıkla güncellenen yazılımlar,
barındırdıkları hatalardan kurtularak kullanıcıya daha fazla performans
sunarlar.
Dizin taramasını kapatma
Bilgisayarım'a
girdikten sonra C'ye sağ tıklayıp Özellikler'e girin. 'Daha hızlı arama
için bu sürücüyü dizine ekle' yazan kısmın başındaki kutucuğun
seçililiğini kaldırın.
Peki Windows'un bu özelliği tam olarak ne işe yarıyor?
Bu servis, hard diskiniz üzerindeki dosyalardan bilgi alarak 'aranabilir kelime endeksi' yaratır.
Eğer
Windows XP'nin arama özelliğini dosyalarınızı aramak için sık sık
kullanmıyorsanız, Windows'un bu özelliğini kapatabilirsiniz. Dosya
arama esnasında ufak çaplı bir yavaşlık olsa da bilgisayarınız bu
işlemden sonra oldukça hızlanacaktır.
Hard disk'te boş alan gerekli mi?
Hard
diskin mevcut boş alanının bilgisayarın performansı üzerinde bir etkisi
olduğuna dair yaygın bir inanç vardır. Elbette bilgisayarınızda çok
fazla veri varsa ve birleştirme işlemini gerektiği gibi yapmıyorsanız,
hard diskiniz 20 GB olsa bile 10 GB'lık bir HDD'den daha yavaş
olabilir.
Bilgisayarın boş alanı sadece bir yerde işinize
yarar: Bilgisayarınızın belleği tam kapasite olarak kullanılmaya
başlanmışsa, bu taktirde Windows Page-File'a daha fazla ihtiyaç
duyulacaktır. Ancak Page-File'a olan erişim belleklere nazaran oldukça
yavaştır. Bu nedenle bu tür yavaşlıkları sonlandırmak için yeni bellek
edinilmesi kaçınılmazdır.
Tüm bu nedenlerden ötürü bilgisayarınızda en azından 300MB'lık bir boş alan bulundurmanızda fayda vardır.
Cuma Ekim 30, 2009 8:26 am